Οι ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες αποτελούν έναν από τους βασικότερους παράγοντες για την αυξημένη νοσηρότητα και θνητότητα από τα χρόνια μη μεταδοτικά νοσήματα, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο σακχαρώδης διαβήτης και κάποιες μορφές καρκίνου. Πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ο.Ο.Σ.Α. για τη χώρα μας έδειξε ότι οι ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες, όπως η χαμηλή πρόσληψη προϊόντων ολικής άλεσης, φρούτων και λαχανικών και η υψηλή κατανάλωση αλατιού, σε συνδυασμό με τη χαμηλή σωματική δραστηριότητα ευθύνονται για περίπου έναν στους πέντε θανάτους στη χώρα μας (βλ. χρήσιμες συνδέσεις). Αυτό το δεδομένο δείχνει πόσο επιτακτική είναι η εφαρμογή πολιτικών για τη βελτίωση των διατροφικών συνηθειών.

 

Στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος «EUREMO» (European Reformulation Monitoring Study) για την ανασύνθεση των προϊόντων τροφίμων ο Ε.Φ.Ε.Τ. συμμετείχε σε διαδικτυακή ημερίδα ευαισθητοποίησης που πραγματοποιήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2021.

 

Η ανασύνθεση των προϊόντων τροφίμων («food reformulation») είναι ο επαναπροσδιορισμός της σύνθεσης των προϊόντων τροφίμων, ώστε να μειωθεί η περιεκτικότητά τους σε  πρόσθετα σάκχαρα, κορεσμένα λιπαρά οξέα, βιομηχανικώς παραγόμενα «trans» λιπαρά οξέα και αλάτι.

 

Η ανάγκη της ανασύνθεσης των προϊόντων τροφίμων είχε επισημανθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η οποία αναγνώρισε τη σημασία της υιοθέτησης υγιεινών διατροφικών συνηθειών. Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης υιοθέτησε το 2016 τα Συμπεράσματα Συμβουλίου για τη Βελτίωση των Προϊόντων Τροφίμων καλώντας τα Κράτη-Μέλη να συστήσουν ένα εθνικό σχέδιο δράσης. Το ελληνικό Σχέδιο Δράσης για την Ανασύνθεση των Προϊόντων Τροφίμων διαμορφώθηκε το 2018 από υποομάδα εργασίας της Εθνικής Επιτροπής Διατροφικής Πολιτικής στην οποία συμμετείχε και ο Ε.Φ.Ε.Τ.. Το ελληνικό Σχέδιο Δράσης αρχικά στοχεύει:

- στο αλάτι,

- στα βιομηχανικώς παραγόμενα «trans» λιπαρά οξέα και

- στα πρόσθετα σάκχαρα.

 

Σε συνέχεια αυτού του ιστορικού η διαδικτυακή ημερίδα συνεισέφερε στην κατανόηση των προκλήσεων και των ωφελειών που σχετίζονται με τις δράσεις ανασύνθεσης μέσω και των εμπειριών άλλων χωρών. Στόχος ήταν να αυξηθεί η επίγνωση των βιομηχανιών τροφίμων για την αναγκαιότητα των δράσεων ανασύνθεσης και να δοθούν εργαλεία για την διαχείριση των όποιων εμποδίων για την εφαρμογή τους. Ειδικοί επιστήμονες παρουσίασαν παραδείγματα ανασύνθεσης τροφίμων, ενώ συζητήθηκαν και δράσεις για την βελτίωση της πληροφόρησης του κοινού και τη βελτίωση των διατροφικών προδιαγραφών των τροφίμων που παρέχονται σε δημόσιες δομές.

 

Ο εκπρόσωπος του Ε.Φ.Ε.Τ. Δρ. Γ. Μαράκης παρουσίασε τα επιστημονικά δεδομένα που συνηγορούν στην αναγκαιότητα μείωσης αλατιού στα τρόφιμα. Η κυριότερη αιτία θανάτου στην Ελλάδα είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα και η πρόσληψη αλατιού είναι πολύ υψηλότερη των συστάσεων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.  Παρουσιάστηκαν οι πυλώνες της «Στρατηγικής Μείωσης Αλατιού» του Ε.Φ.Ε.Τ. που αφορούν στη συλλογή στοιχείων, την ενημέρωση, τη μείωση αλατιού σε επεξεργασμένα τρόφιμα και γεύματα και την παρακολούθηση των δράσεων. Η ενημέρωση των Ελλήνων σχετικά με τις συστάσεις αλλά και τις πηγές αλατιού είναι χαμηλή. Τα επεξεργασμένα δημητριακά όπως το ψωμί αποτελούν την κυριότερη πηγή αλατιού στη διατροφή του Έλληνα σύμφωνα με την Εθνική μελέτη ΠΑ.ΜΕ.Δ.Υ.. Η περιεκτικότητα αλατιού στο ψωμί κυμαίνεται σε μεγάλο εύρος και για το λόγο αυτό ο Ε.Φ.Ε.Τ. είχε υπογράψει με την Ομοσπονδία Αρτοποιών Ελλάδας πρωτόκολλο συνεργασίας για μείωση αλατιού σε όλα τα είδη ψωμιού (μέγιστη: 1,2%) σε εθελοντική βάση. Αντίστοιχο πρωτόκολλο συνεργασίας για μείωση αλατιού και «trans» λιπαρών σε γεύματα, υπογράφηκε μεταξύ Ε.Φ.Ε.Τ. και Λέσχης Αρχιμαγείρων Ελλάδας. Το εύρος περιεκτικότητας αλατιού είναι όμως μεγάλο και σε άλλα επεξεργασμένα προϊόντα όπως το τυρί, τα παρασκευάσματα κρέατος και τα αλλαντικά. Οι προκλήσεις στη μείωση αλατιού είναι πολλές όπως ο φόβος μη αποδοχής των προϊόντων από τον καταναλωτή αλλά και η σύγχυση που υπάρχει σχετικά με την αναγκαιότητα μείωσης της πρόσληψης.

 

Τα «trans» λιπαρά αποτελούν είδος λιπαρών οξέων με δυσμενή δράση στην καρδιαγγειακή υγεία. Σύμφωνα με πρόσφατη Ευρωπαϊκή νομοθεσία πλέον υπάρχει ανώτατο όριο στα βιομηχανικώς παραγόμενα «trans» λιπαρά στα τρόφιμα. Σε πρόγραμμα του Ε.Φ.Ε.Τ. βρέθηκε ότι σε κάποια από τα αγαπημένα τρόφιμα των Ελλήνων, όπως οι τυρόπιτες σφολιάτα και «κουρού» αλλά και οι μπουγάτσες, τα λιπαρά αυτά ήταν σε πολλές περιπτώσεις πολύ πάνω από το ανώτερο επιτρεπτό όριο. Ο Ε.Φ.Ε.Τ. συνεχίζει τους ελέγχους τόσο ως προς τα «trans» λιπαρά όσο και ως προς το αλάτι, με σκοπό τη βελτίωση της διατροφής του Έλληνα.

 

Η διοργάνωση της ημερίδας έγινε σε συνεργασία με την CHAFEA (Consumers, Health, Agriculture and Food Executive Agency of the European Commission), την εταιρεία ICF Research (ανάδοχο του προγράμματος «EUREMO») και τη Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας και Υγιεινής Περιβάλλοντος του Υπουργείου Υγείας.

 

 

Για πληροφορίες μπορείτε να επισκεφθείτε τους παρακάτω συνδέσμους:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Η πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ο.Ο.Σ.Α. για την κατάσταση της υγείας στη χώρα μας είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: